Hết lời khen ngợi chuyến đi Huế - Đà Nẵng - Hội An, khách nước ngoài vẫn than thiếu chỗ ăn chơi, đường đi không thuận tiện.

Dưới đây là chia sẻ của ông Phạm Trung Tuyến, Phó giám đốc kênh VOV Giao thông Quốc gia - Đài tiếng nói Việt Nam, về hạ tầng du lịch ở Việt Nam:

Tháng trước, một cô bạn nhờ tôi thiết kế giúp kỳ nghỉ 15 ngày ở biển cho một gia đình người Bulgaria. Yêu cầu là không phải di chuyển nội địa nhiều, chỗ ở sang trọng, tiện nghi, nhưng vẫn được trải nghiệm đời sống bản địa, ẩm thực đa dạng, nhiều thắng cảnh tự nhiên, di tích, quà lưu niệm...

Yêu cầu thoạt nghe khá đơn giản. Đà Nẵng, Nha Trang hay Phú Quốc, Hạ Long... đều là những lựa chọn tốt với nhiều khách sạn đẳng cấp thế giới, phong cảnh đa dạng, văn hóa đặc sắc. Tôi nhanh chóng đưa ra lịch trình 15 ngày ở Đà Nẵng và các vùng lân cận, nơi có những resort và khu vui chơi nổi tiếng. Muốn khám phá đời sống bản địa, khách có thể vào Hội An, muốn trải nghiệm thiên nhiên thì ra Bạch Mã, Cù Lao Chàm. Còn di tích văn hóa có Huế, Mỹ Sơn... Tôi gửi những thông tin đó cho bạn qua mạng, thấy "like" với tim thả tưng bừng.

Sau chuyến đi, người bạn nhắn tin cảm ơn tôi, toàn lời có cánh. Họ hết lời khen phong cảnh và văn hóa Việt Nam. Tôi hào hứng gặng hỏi xem có điều gì chưa hài lòng thì bạn bảo "có chút ít thôi" nhưng liệt kê ra khá dài.

Đầu tiên, bạn bảo chẳng mua được gì làm quà lưu niệm, vì những thứ nhỏ nhắn, xinh xắn thì không đặc sắc, những thứ lớn, quý giá thì cồng kềnh không hợp mua trong chuyến đi. Ẩm thực đa dạng và ngon, nhưng hầu hết là đồ ăn vặt đối với người Âu. Nhà hàng thực sự ngon và đẳng cấp không nhiều, tìm kiếm cũng vất vả. Đêm thì buồn, sau 0h ở Đà Nẵng chẳng có chỗ chơi.

Đạp xe ở Hội An, bạn vừa đi vừa run vì đường đạp xe lẫn với ôtô, xe máy liên tỉnh. Ra Cù Lao Chàm lặn biển ngắm san hô thì dịch vụ quá thô sơ. Với họ, tiếc nhất là lên núi Bạch Mã chơi, đường đi xuyên rừng kỳ vĩ nhưng ngắm cảnh một lúc là phải về. Vì những điểm thú vị đều phải vào bằng lối mòn trong khi đoàn có trẻ nhỏ. Cuối cùng, những bãi biển tự nhiên, phong cảnh còn hoang sơ lại ngập rác.

Vọng Hải Đài là điểm cao nhất ngắm cảnh trên đỉnh núi Bạch Mã. Ảnh: Nguyễn Đông.

Đọc "chút ít" những điều không hài lòng của bạn mà tôi chẳng biết phải nói gì. Bởi, những điều tôi tư vấn đã là lựa chọn tốt nhất có thể. Nếu tôi giới thiệu Nha Trang, Phú Quốc, hay Hạ Long, chắc "chút ít" than phiền kia sẽ còn dài hơn.

Những năm gần đây, du lịch ở Việt Nam được kỳ vọng nhiều, đầu tư cũng lớn. Không ít dự án nghỉ dưỡng đẳng cấp đã được xây dựng, song tôi cảm giác các dự án đó giống như những ốc đảo biệt lập, chẳng thể nào kết nối với hạ tầng du lịch chung. Sa Pa, Phú Quốc, Đà Nẵng, Nha Trang hay Hạ Long, ở đâu cũng có dịch vụ 5 sao nhưng đều là những vì sao lạc giữa bối cảnh hỗn loạn của hạ tầng du lịch các địa phương, nơi mà mạnh ai nấy làm, thiếu đồng bộ.

Du khách đến Phú Quốc có thể ở những resort đẹp nhất thế giới nhưng ra khỏi khuôn viên sẽ là những con đường mịt mù bụi đỏ, những bãi rác khổng lồ không có nơi xử lý.

Du khách đến Sa Pa có thể ở khách sạn 5 sao tân cổ điển, đi cáp treo tiện nghi lên nóc nhà Đông Dương, nhưng trước hết phải vượt qua mấy chục km đường nhỏ hẹp thường xuyên ùn tắc và tai nạn.

Du khách ở Đà Nẵng hay Nha Trang có thể tắm trong những vịnh biển đẹp nhất thế giới, nhưng ban đêm muốn nghe nhạc, nhiều người phải chọn cách về phòng mở tivi.

Việt Nam có thể sở hữu những khu nghỉ dưỡng đắt tiền, trung tâm vui chơi giải trí hiện đại, những điểm check-in hot nhờ sự chịu chơi của những doanh nghiệp lớn. Song, nền kinh tế du lịch không chỉ là phong cảnh trời cho, những khách sạn với khu vui chơi cao cấp, mà là một hạ tầng đồng bộ để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách. Đó là điều mà không thể chỉ dựa vào sự chịu chơi của các doanh nghiệp. Hạ tầng của một nền kinh tế du lịch nhiều tham vọng cần có một nhà đầu tư xứng tầm với tham vọng đó. Và nhà đầu tư đó, không phải ai khác, chính là bàn tay của nhà nước.

Không có nhà đầu tư nào ngoài một chính sách đồng bộ của nhà nước mới có thể biến một thị trấn nhỏ ở vùng núi heo hút tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) thành một điểm du lịch ấn tượng như Lệ Giang, nơi du khách có thể đến bằng đường không, đường bộ, hay đường sắt đều dễ dàng và tiện nghi.

Bạn cũng có thể đi bộ vài ngày trong thị trấn nhỏ bé đó mà không biết chán. Du khách đến Lệ Giang tiêu tiền theo từng bước chân bởi họ có quá nhiều thứ hấp dẫn để mua sắm, vui chơi, trải nghiệm khi mỗi nhà dân bên đường là một điểm check-in, chủ nhà biểu diễn nghệ thuật truyền thống trước cửa như một niềm vui riêng.

Lệ Giang là điểm du lịch nổi tiếng ở Vân Nam, Trung Quốc. Ảnh: Wiki.

Du khách có thể đi bộ cả ngày vì dễ dàng tìm thấy chỗ nghỉ chân bên đường, nhà vệ sinh sạch sẽ trong cự ly không quá 500 m, thùng rác đặt cách nhau 50 m. Xe thu gom luôn đổi thùng rác đầy bằng thùng rác sạch, chứ không nhấc thùng đổ rác vào xe rồi trả lại thùng bẩn.

Ở công viên quốc gia Phổ Đạt Thố trên cao nguyên Shangri-La, người ta không cấm du khách hút thuốc khi vào rừng. Thay vào đó, người ta đổi mỗi cái bật lửa của du khách lấy một chai nước, kèm theo lời hứa "bạn có thể dễ dàng hút thuốc, và bật lửa có sẵn trên lối đi". Những phòng hút thuốc nhỏ xinh nằm rải rác trên hành trình đều là những điểm ngắm cảnh lý tưởng, bật lửa được gắn sẵn bên trong. Vì thế, không ai lén hút thuốc bên đường.

Xung quanh hồ Thủ Độ trong lõi rừng Phổ Đạt Thố, hoa cỏ mọc tươi tốt mà không bị ai giẫm. Bởi ở đó có những con đường gỗ trên cao mà người tàn tật cũng có thể nhẹ nhàng lăn xe và dễ dàng chụp ảnh.

Du khách đến Thái Lan có thể tiêu số tiền trung bình gấp đôi so với đến Việt Nam bởi cùng thổ nhưỡng và khí hậu tương tự nhưng sản phẩm nông nghiệp của họ được chế biến thành muôn loại món quà, những khu du lịch sôi động suốt đêm.

Ước mơ về một nền kinh tế du lịch ở Việt Nam là một điều dễ hiểu. Song, ước mơ đó cần có một hạ tầng tương xứng. Đã đến lúc, du lịch Việt Nam cần có sự đầu tư đúng mức về hạ tầng một cách đồng bộ và tập trung, thay vì phó thác khát vọng cho các doanh nghiệp mạnh ai nấy làm trong những dự án ốc đảo 5 sao của mình.

Phạm Trung Tuyến

Du lịch là một trong những nội dung thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam, tổ chức ngày 2-3/5/2019. Mục tiêu hướng đến là "thu hút, tăng cường khách du lịch có khả năng chi trả cao và lưu trú dài ngày đến Việt Nam".

Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam do Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương đồng chỉ đạo, tổ chức, phối hợp cùng Ban IV - Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính, báo VnExpress và tập đoàn IEC. Dự kiến 2.000-2.500 đại biểu trong nước và quốc tế tham dự.