Đền Cuông được lập nên để thờ Thục An Dương Vương, gắn với một huyền thoại trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. Thục Phán - sau khi được Hùng Vương thứ 18 nhường ngôi đã đoàn kết sức mạnh toàn dân, đại phá quân Tần và lên ngôi vua, lấy hiệu là Thục An Dương Vương. Sau khi lên ngôi, An Dương Vương đổi tên nước Văn Lang thành Âu Lạc, dời đô từ Phong Châu về Cổ Loa, trị vì đất nước trong 50 năm (từ năm 257 đến năm 208 trước Công nguyên). Năm 208 trước Công nguyên, do mất cảnh giác, Thục An Dương Vương bị Triệu Đà đem quân bất ngờ tấn công, phải rút lui về phương Nam và tuẫn tiết tại Cửa Hiền, phía Bắc chân núi Mộ Dạ. Để tưởng nhớ công ơn của Thục An Dương Vương, nhân dân vùng Diễn Châu đã lập miếu thờ Ngài ở Cửa Hiền, sau đó lập đền thờ ở núi Mộ Dạ và rước linh hồn Ngài về để thờ phụng.

Đền Cuông (hay còn gọi là đền Công) ở xã Diễn An, huyện Diễn Châu, Nghệ An là một ngôi đền linh thiêng nổi tiếng của xứ Nghệ. Sở dĩ đền có tên như vậy là vì xưa kia, núi Mộ Dạ là nơi sinh sống của rất nhiều chim Công (theo tiếng địa phương là chim Cuông). Đền Cuông gắn liền với truyền thuyết Thục An Dương Vương và Mỵ Châu, Trọng Thủy được lưu truyền trong dân gian từ đời này qua đời khác.

Đền Cuông không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một danh thắng mà bất cứ ai đã từng đến sẽ khó quên bởi sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và cảnh sắc thiên nhiên. Đền nằm ở lưng chừng núi Mộ Dạ, trên núi là rừng thông bạt ngàn, sau núi là biển cả mênh mông, dưới chân núi phía Bắc là bãi biển Cửa Hiền bằng phẳng.

Kiến trúc đền theo kiểu chữ "Tam" (gồm: Tòa Hạ điện thờ Công đồng; Toà trung điện thờ Cao Lỗ - tướng giúp Vua chế tác nỏ thần; Thượng điện thờ Thục An Dương Vương), đền Cuông có nhiều di vật quý: trống, chiêng, tượng thờ, đồ tế khí... Nơi đây còn lưu giữ nhiều tư liệu bằng chữ Hán trên các bức hoành phi, cột, trụ biểu nhắc nhở con cháu, muôn dân luôn nhớ ân đức Thục An Dương Vương. Tam quan đồ sộ, cổ kính rêu phong, cổng giữa ba lầu, chằng chịt rễ cây si leo bám càng tôn nét cổ kính của ngôi đền.

Hàng năm, Lễ hội đền Cuông được tổ chức từ 13/2-16/2 Âm lịch, là một lễ hội du lịch, tâm linh lớn nhất vùng, thu hút hàng vạn khách thập phương. Về với Lễ hội đền Cuông, du khách không những được thưởng thức các phần lễ trang nghiêm, thành kính trước anh linh của Thục An Dương Vương và các vị thần linh mà còn được hòa vào không khí tưng bừng lễ hội với những trò chơi dân gian, những hoạt động văn hoá và các trò chơi dân gian đậm đà bản sắc dân tộc như: chọi gà, đu quay, kéo co...

Đền Cuông được Bộ Văn hóa-Thông tin công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia tại Quyết định số 09/QĐ-VH  ngày 21/2/1975. Đây là địa điểm du lịch nổi tiếng, hàng năm đón khoảng 70 nghìn lượt khách thập phương tới thăm viếng.

Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Cuông được UBND tỉnh Nghệ An công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh theo Quyết định số 12/QĐ-UBND, ngày 05/01/2021

Địa chỉ: xóm 5, xã Diễn An, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An; điện thoại: 0977 010 226.

Ban Quản lý Đền:

1.     Ông Nguyễn Nhã Sơn - TP.VHTT huyện Diễn Châu - Trưởng ban;

2.     Ông Hoàng Công Trường - Chủ tịch UBND xã Diễn An - Phó ban;

3.     Ông Nguyễn Văn Đại - Thành viên Ban Quản lý di tích đền Cuông;

4. Bà Nguyễn Hồng Vân - Thành viên Ban Quản lý di tích đền Cuông.

Số điện thoại: 0819804555. Email: nguyenhongvan29488@gmail.com