Xã Môn Sơn có vị trí địa lý cách trung tâm huyện Con Cuông khoảng 20km, là xã vùng biên giới có 2.250 hộ gia đình với dân số 9.436 nhân khẩu, trong đó khoảng 80% người dân tộc Thái, 12% tộc người Đan Lai, còn lại là dân tộc Kinh. Trên địa bàn xã có nhiều di tích lịch sử (cây Đa Cồn Chùa, Nhà cụ Vi Văn Khang), có Lễ hội Môn Sơn (Lễ hội kỷ niệm ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở miền Tây Nghệ An). Đặc biệt tại xã Môn Sơn có tộc người Đan Lai (cư trú tại bản Cò Phạt, bản Púng và bản Lẻ) với tập quán sinh hoạt độc đáo về phong tục “Ngủ ngồi” gây tò mò cho du khách, có khả năng phát triển du lịch sinh thái kết hợp du lịch cộng đồng.

Bản Xiềng xã Môn Sơn có vị trí địa lý cách trung tâm xã Môn Sơn khoảng 0,5km; có diện tích tự nhiên khoảng 776,6ha (trong đó: diện tích rừng tự nhiên 685,5ha; diện tích đất trồng lúa 37ha; diện tích đất màu 9,0ha; diện tích đất phi nông nghiệp 45,1ha). Toàn bản có 186 hộ dân, có 842 nhân khẩu chủ yếu là đồng bào người Thái. Đồng bào Thái nơi đây còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa, đặc trưng rất đa dạng với những nhà sàn, trang phục truyền thống, văn hoá ẩm thực, các làn điệu dân ca, dân vũ, các lễ hội truyền thống như: Hội Xăng Khan, Hội Xên Bản, Hội Xên Mường… bản Xiềng còn là vùng đất có phong cảnh đẹp và nổi tiếng với những đặc sản địa phương “Cơm Mường Quạ - Cá Sông Giăng”. Đây là điều kiện thuận lợi để bản Xiềng, xã Môn Sơn phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc trên địa bàn.

Từ năm 2019 đến nay, bản Xiềng xã Môn Sơn huyện Con Cuông được Chương trình Tài trợ các dự án nhỏ - GEF SGP của Quỹ Môi trường toàn cầu tài trợ thực hiện dự án “Phát triển Du lịch sinh thái cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng đệm VQG Pù Mát góp phần bảo tồn đa dạng sinh học khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An gắn với bảo vệ và phát triển rừng bền vững” nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng phục vụ du khách cho cộng đồng; khôi phục nghề trồng dâu nuôi tằm; bảo tồn, phát triển việc sử dụng phẩm màu tự nhiên từ cây cỏ để dệt thổ cẩm; hỗ trợ xây dựng nhà vệ sinh cho các hộ làm du lịch cộng đồng sinh thái tại bản Xiềng để khách du lịch tham quan làng nghề thổ cẩm, trải nghiệm dệt thổ cẩm và mua sản phẩm thổ cẩm lưu niệm; lưu trú tại nhà dân (homestay); thưởng thức ẩm thực, văn hóa dân tộc Thái.

Khu du lịch Sinh thái Pha Lài – Sông Giăng nằm trên địa bàn bản Xiềng, được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt chủ trương đầu tư quy hoạch phân khu xây dựng 1/2000 (tại Quyết định số 1796/QĐ-UBND ngày 21/5/2019) với quy mô diện tích 50ha; Khu du lịch sinh thái Pha Lài được Công ty TNHH Dịch vụ & Du lịch VSC đầu tư và tổ chức kinh doanh về du lịch và đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư (theo quyết định 4273/QĐ-UBND ngày 19/9/2017); phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 (tại Quyết định số 5485/QĐ-UBND ngày 10/11/2017) và giao đất thực hiện dự án (tại Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 09/6/2020) với tổng diện tích được quy hoạch và đầu tư xây dựng là 8,3ha. Hiện Khu du lịch sinh thái Pha Lài đang được xây dựng và hoàn thiện với các dịch vụ vui chơi giải trí, ăn uống, nghỉ ngơi thú vị và độc đáo như sau: Chèo thuyền Kayak xuôi dòng sông Giăng hoặc ngược dòng Sông Giăng bằng xuồng máy, trải nghiệm cảm giác mạnh bằng đường trượt Zipline đôi. Đặc biệt, du khách có thể di chuyển bằng xuồng máy từ đập Pha Lài ngược dòng sông Giăng (khoảng 03km) đến Bãi tắm và đi tiếp đến bản có tộc người Đan Lai sinh sống (nằm trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Pù Mát) là tộc người duy nhất chỉ có ở Con Cuông, hiện vẫn còn đang lưu giữ nhiều phong tục độc đáo; tại đây du khách có dịp trải nghiệm các hoạt động sản xuất và khám phá được những nét văn hoá riêng của họ trong sinh hoạt hàng ngày của người Đan Lai...

Hiện nay, tại bản Xiềng và Khu du lịch sinh thái Pha Lài đã kết hợp với Ban quản lý Vườn Quốc gia Pù Mát và các điểm du lịch trên địa bàn để xây dựng sản phẩm du lịch đặc sắc trên cơ sở phát triển du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng; kết hợp các tài nguyên du lịch khác như: Thác (Khe Kèm), sông (sông Giăng), hệ động thực vật, những nét văn hóa đặc sắc của cư dân bản địa, các di tích lịch sử, văn hóa để hình thành các sản phẩm du lịch mới và các tour du lịch mẫu như:

Đi thuyền ngắm cảnh trên sông Giăng + Trải nghiệm hoạt động bắt cá trên sông Giăng + Trải nghiệm hoạt động sản xuất nông nghiệp (hái rau rừng, hái thảo dược) + Thực hiện các hoạt động đạp xe đạp, đi bộ, ngắm cảnh quan rừng Pù Mát + Trải nghiệm về chế biến các món ăn của đồng bào Thái + tái hiện tục “ngủ ngồi” của tộc người Đan Lai bên bếp lửa + tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ cùng đồng bào.

 Phát triển thêm các sản phẩm du lịch trên sông Giăng như: Thả bè trên sông, chèo thuyền kayak, phát triển các bãi tắm dọc sông cho khách tắm, các bãi camping và các tuyến trekking.

Điểm du lịch cộng đồng, sinh thái Bản Xiềng - Pha Lài - sông Giăng được UBND tỉnh Nghệ An công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh theo Quyết định số 3022/QĐ-UBND, ngày 18/8/2021

Điểm du lịch cộng đồng, sinh thái Bản Xiềng - Pha Lài - sông Giăng (địa chỉ: tại xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An)

1) Ông Lê Thành Đô - TP. VHTT huyện Con Cuông; 0915 832 005

2) Ông Ngân Văn Trường - PCT.UBND xã Môn Sơn; 0979 315 492

3) Bà Vi Thị Thắm - Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ & Du lịch VSC. 0942 228 384.